گمانیک، از آغاز تا اکنون
در عصر اطلاعات، دادهها به خودی خود برای هر مجموعه و سازمانی به عنوان سرمایه‌ای با ارزش محسوب می‌شوند و می‌توانند الگوهای تاریک و ناپیدایی را برای مدیران و مجریان فرایندها روشن کنند. فناوری‌های جدید هم غالباً برپایه‌ی توجه به دیتا بناشده‌اند. به قول کریس لینچ، «بیگ‌دیتا زیربنای همه‌ی مگاترندهای پیش رو است».
شرکت آدانیک با رویکرد چابک و برای پاسخ به این نیاز، سامانه مدیریت ناهنجاری با نام گمانیک را عرضه کرده است. اکنون گمانیک پس از گذشت چهار سال از زمان تولد، در آخرین نسل خود پیشرفت‌های مهمی داشته و با به کارگیری تکنولوژی‌های هوش مصنوعی و پردازش توزیع‌شده و سریع، و همچنین زیرساخت نگهداری و پردازش کلان‌داده‌ها، به ابزاری توانمند برای شناسایی ریسک‌ها و ناهنجاری‌ها، بخصوص در حوزه‌ی بانکی تبدیل شده است.
گمانیک بر سکوی جهشی بزرگ
گمانیک چشم‌انداز آینده را ترسیم می‌کند. قابلیت جدید تشخیص هوشمند، علاوه بر امکان تعریف قواعدِ شناخته شده، امکان شناسایی ناهنجاری‌های ناشناخته را فراهم می‌آورد. ایجاد الگو و پایش روزانه و زمان‌مند دادهها بر اساس الگوهای از پیش‌تعریف شده، یکی از نخستین ابزارها و خدمات ارائه شده در سامانه گمانیک بود که با ایجاد پنل مدیریتی برای تعریف قواعد ساده و پیچیده و پایش نتایج و استخراج گزارش‌های مختلف، پیش از این به بازار عرضه شده بود. اکنون با افزودن تکنولوژی‌های پردازش توزیع‌شده و زیرساخت کلان‌داده، تشخیص ناهنجاری هوشمند می‌تواند پایه‌‌ای برای تحلیل فرایندها و رفتار نیروهای انسانی مؤثر در سازمان به ویژه بانک‌ها را فراهم آورد. این سامانه با پایش تراکنشهای مشتری و تشخیص موارد غیر عادی و همچنین قابلیت تشخیص هوشمند ناهنجاری در تراکنشها، امکانات گستردهای را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. امکان مقایسه رفتار یک مشتری با رفتار مشتریان مشابه و رفتار گذشته خود مشتری از دیگر قابلیتهای گمانیک است که می‌تواند به منظور شناسایی تغییرات بازار، نیازهای مشتریان، همچنین شناسایی گرایش‌های آنها در هدف‌گذاری‌های مالی مورد استفاده قرار گیرد.
گمانیک، انتخابی امن و هوشمندانه
زیرساخت پردازش داده‌ی کلان گمانیک امکان آنلاین‌سازی پردازش‌ها را فراهم می‌کند. این یکی از مهمترین ویژگی‌های جدید سامانه گمانیک است که هم امکان نظارت صرف را به سازمان‌ها می‌دهد و هم امکان نظارت و اقدام همزمان را فراهم می‌سازد. علاوه بر این، گمانیک نه تنها پایش تراکنشها و فرایندهای مالی مرتبط با مشتری بانک را رصد می‌کند، بلکه می‌تواند فرایندهای داخلی و شعبه‌‌ای بانک‌ها را نیز پردازش کرده و با تشخیص اختلالات و ناهنجاری‌های درون‌سازمانی، از صرف هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.
از آنجا که دسترسی به دادهها یکی از پایه‌ای‌ترین بخش‌های یک سامانه تشخیص ناهنجاری است، به همین منظور پروتکل‌های گوناگونی برای سهولت دسترسی به دادهها، در گمانیک تعبیه شده است. این پروتکلها دسترسی به دادهها از طریق وب‌سرویس، ارتباط مستقیم با زیرساختهای گوناگون داده و یا ارتباط از طریق فایل را ممکن می‌کنند.
یکی از کارآمدترین بخش‌های سامانه گمانیک، تسهیل دسترسی به نتایج بر اساس نیاز و خواست مشتریان است که در این راستا ارائه نتایج چه به صورت طبقه‌بندی شده درون پنل سامانه، با رعایت سطوح دسترسی تعریف‌شده و چه به صورت API هایی امن برای ارتباط با سایر بخش‌ها و سامانه‌های سازمان فراهم شده است.
چشم انداز گمانیک
هدف اصلی گمانیک، ایجاد فضایی امن و اعتمادآمیز میان ارائه‌دهندگان خدمات و استفاده‌کنندگان از آنهاست. یکی از چشماندازهای آدانیک در توسعه سامانه گمانیک، همکاری با سازمان‌های بزرگ به ویژه بانک‌ها برای ایجاد فضایی امن و اعتمادآمیز است. ابزار دیگری که در برنامه توسعه‌‌های آتی این سامانه لحاظ شده است، ایجاد گراف مبادلات مالی و جریان جابه‌جایی پول بین حساب‌های گوناگون است که با گسترش به شبکه‌ی بین بانکی امکان شناسایی فرآیندهای پول‌شویی و پیشگیری از زیان‌های کلان را فراهم می‌آورد.
علاوه بر این، شناسایی رفتارهای مشتریان و پیش‌بینی گرایشات مالی در سطوح خرد و کلان، یکی دیگر از چشماندازهای گمانیک است که می‌تواند در سیاست‌گذاری مدیران بانکی راهگشا بوده و همچنین زمینه‌ساز نوآوری‌های بیشتر بر اساس نیاز بازار‌های مالی باشد.
آنلاین‌سازی به معنای پردازش و اقدام همزمان، از مسیرهای پیش‌روی گمانیک است. توسعه در این زمینه با دشواری‌هایی همراه است که مهمترین آن همراهی زیرساختهای تراکنشی مانند سوییچ‌های کارت و درگاه‌های انتقال حساب است.
گمانیک از زبان تیم سازنده
سعید دادخواه راهبر فنی تیم، این سامانه را نسبت به امکانات ورودی انعطاف‌پذیر می‌داند. این امکانات ورودی عبارتند از اتصال به هر نوع زیرساخت دیتابیس و وب سرویس و همچنین بهره‌مندی این سامانه از تکنولوژی Apache Spark .
او درباره حجم داده‌های بانکی و زمان پایش آنها در گمانیک اینگونه توضیح می‌دهد:
«یکی از نگرانی‌های مهم بانک‌ها در پایش تراکنشها، حجم داده‌هاست. با توجه به اینکه ما در گمانیک از Spark استفاده می‌کنیم، این محدودیت‌ها را از بین برده‌ایم. حجم بالای تراکنشهای بانکی با وجود این امکانات برای ما نگرانی و محدودیتی ایجاد نمی‌کند. هر چقدر که دادهها بیشتر باشند، با افزودن و در اختیار قراردادن سرور بزرگتر، پایش دادهها نیز سریع‌تر انجام می‌شود.»
راهبر تیم گمانیک درباره‌ی داده‌های متنوع بانکی نیز این نکته را اضافه می‌کند:
«این سامانه با دارا بودن امکان پاک سازی گسترده‌ی داده‌های متنوع، دیتا سورس‌های متفاوت را به راحتی پردازش می‌کند. این ویژگی به ما امکان می‌دهد که در گمانیک دادهها را به راحتی فیلتر و بررسی کنیم.»
سعید دادخواه همچنین یکی دیگر از قابلیتهای گمانیک را ارائه داشبورد فنی به بانک‌ها و دسترسی سریع و تحلیل آنلاین دادهها می‌داند. این ویژگی که مدنظر متخصصان فنی است و همچنین استفاده از ویژگی‌های آفلاین در بستر آنلاین، از مهمترین گام‌هایی است که تیم گمانیک در توسعه محصول خود برداشته است.
تهیه و تنظیم: ارژنگ طالبی‌نژاد